1975 yılında IBM firmasının ürettiği 23 kilogramlık “IBM 5100” taşınabilir bilgisayar yaratma adına atılmış en somut adımlardan biriydi. Ancak 20000 dolarlık fiyatı ve 1.9 MHz’lik işlemcisi ile bu bilgisayar kendine hiç alıcı bulamadı. Altı yıl sonra o zamana kadar tanınmamış bir firma olan Osborne firması bu konudaki ilk ticari başarıya imzasını attı. Osborne firmasının ürettiği OCC1 ise 4-MHz işlemci, 64 KB RAM , iki adet disket sürücüsü ve 5” siyah-beyaz ekran ile donatılmıştı. 12 kilogram ağırlığında olan bu taşınabilir bilgisayarın fiyatı da sadece 1800 dolardı.
Ancak pili ve LCD ekranı ile notebook ismini hak eden ilk taşınabilir bilgisayar Tostiba’nın T1000 modeli oldu. 1987 yılında piyasaya sürülen T1000 altı seneden uzun bir süre boyunca, teknik olarak hiçbir değişiklik yapılmadan 4000 Mark’lık fiyatı ile kendine alıcı buldu. 2.9 kilogram ağırlığındaki T1000, Nikel-Kadmiyum teknolojisi ile üretilen pili sayesinde 5 saate kadar şarj edilmeden kullanılabiliyordu. LCD ekranı VGA çözünürlüğüne sahipti ve LCD ekranın o zamanlar için çok iyi sayılabilecek bir kontrast oranı(4:1) vardı.
Günümüzde ise taşınabilir bilgisayarları ataları ile karşılaştırılamayacak durumdalar. Artık en önemli parametreler hafiflik, pil süresi ve fiyat. Tüm üreticiler bu üç parametreyi iyileştirmek için uğraşıyorlar. Bir yandan da sosyal sorumluluk projeleri kapsamında yürütülen OLPC(One Laptop per Child / her çocuğa bir laptop) gibi organizasyonlar var. Bu organizasyonlar ise büyük sponsorlar ile 100USD civarına taşınabilir bilgisayar üretme çabası içinde.
Tüm bu gelişmeler sürerken Asus birden “Eee PC” diye bir konsept ile karşımıza çıktı. Şuan Türkiye’de satılmasada uzakdoğuda bu konsept çok tuttu. Eee harfleri “easy to learn, easy to work, easy to play” cümlelerinin baş harfleri. Yani “kolay öğren, kolay çalış, kolay oyna” gibi bir destur edinmiş Asus kendine EeePC ile. Aşağıdaki tabloda gördüğünüz gibi EeePC başlangıçta dört farklı model ile piyasaya sürülüyor. Dört faklı model aynı zamanda siyah,beyaz,mavi,sarı ve pembe olmak üzere beş farklı renk seçeneğine sahip. Modellerin donanımsal farklılıkları ise sadece dahili kamera, SSD sabit disk boyutları, hafıza ve pil kapasitelerinde oluyor.
Kutunun içini açtığınıza Asus Eee PC 701 yanında bir taşıma kılıfı, tabii ki pil ve şarj adaptörü, kullanım klavuzları ve bir sistem DVD’si çıkıyor. Güç adaptörü üniversal bir adaptör ve Türkiye’de de sorunsuz kullanılabiliyor. Kutuda gözleriniz bu modele uygun küçük bir mouse arasada ne yazık ki böyle birşey bulamıyorsunuz.
Asus EeePC 701 aslında standart bir taşınabilir bilgisayar. Tek farkı geleneksel modellerdeki gibi içinde sabit disk ya da optik gibi hareketli bir parça yok. Sadece 920gr ağırlığında ve 225x165x35mm boyutlarında. Yani belkide paltonuzun cebine bile sığdırabileceğiniz kadar küçük ya da çantanızda taşıdığınızda ağırlığından büyük ihtimalle rahatsız olmayacağınız kadar hafif bir taşınabilir bilgisayar.
Tabii ki değişik bir ürün olunca içinide açıp bir bakmak lazım. Bakalım içi nasıl? Mühim olan her zaman iç güzelliğidir elektronik cihazlarda. İçini açtığınızda sadece bir anakart ile karşılaşıyorsunuz herhangi kapaktaki küçük bir fan haricinde harekli parçaya rastlamak mümkün değil. Tabii ki hareketli bir parça içermemesi hem darbelere dayanıklılık hem de uzun pil süresi gibi avantajlar getiriyor. Resimdeki üç büyük yonga işlemci ile yonga setinin kuzey ve güney köprüleri. SSD sabit disk yongaları ve kontrolcüsü, hafıza yuvası gibi komponentler ise kartın arka yüzünde. Merak edenler burada anakartın önden ve arkadan çekilmiş çok detaylı resimlerini bulabilirler.
7” LCD ekran size 800×480 gibi bir çözünürlük sunuyor ve bu çözünürlük 7” bir ekran için makul sayılablir. Aslında Asus adı “Asus Eee PC 1001” olan bir model çıkaracak ve 10” ekran olacak gibi bir çok dedikodu çıktı ama Asus bunların hepsini yalanladı. Ama aşağıdaki resme bakarsanız bu modele rahatlıkla bir 10” ekran adapte edilebilir. Yer sorunu yok, yani dedikodular yersiz değil. 7” ekran ile birlikte hoparlörler için epeyce yer kaldığından Asus bundan yararlanmış. Eee PC’nin volümü ve kalitesi kalıbının oldukça üzerinde.
Aslında Asus Eee PC 701 boyundan beklenmeyecek kabiliyetlere sahip. Öncelikle Intel’in Mobil910 yonga setini kullanıyor ve aynı zamanda ultra düşük voltaj ile çalışan 900MHz’lik bir Celeron işlemcisi var. Bu işlemci 5.5w güç tüketimi ile gerçekten güç kullanımı konusunda çok cimri. Güç konusuna gelmişken Eee PC’nin 8G ve 4G modelleri 5200mAh’lık kapasiteye sahip Li-Ion pil ile birlikte geliyorlar.
Bu pil cihazı kendi Linux sürümü işletim sistemi ile 4 saat civarlarında kesintisiz çalıştırabiliyor. Ancak biz yaptığımız denemelerde WinXP altında da çok yakın değerlere imza atabildiğini gördük. Tabii ki pil süresi kullanıma göre değişebilir. Ekran parlaklığından biraz daha fedakarlık ederek çok daha uzun sürelerde kullanmak mümkün. Ya da başka bir değiş ile 3-4 saat kablosuz ağ da internet ya da 2-3 fim civarı pil size eşlik edebilir.
Asus EeePC 701’in sol yanına baktığınızda 100Mbit ethernet ve standart 56k modem, bir adet USB2.0 kapısı, ısı çıkışı için bir egzoz ile Kulaklık ve mikrofon girişleri yer alıyor.
Sağ yan da ise bir adet SD/MMC kart okuyucu, iki adet USB2.0 yuvası, standart D-Sub VGA monitör çıkışı ve kensington lock güvenlik kilidi bağlantı noktası yer alıyor.
Klavye küçük ama alışınca aslında kullanması çok sorun değil. Türkiye’ye ithalatı başladığında eminim Türkçe desteğide olacaktır. Klavye yanında touchpad ‘de küçük ama kullanışlı, çok zorluk çıkarmıyor ama tabii ki vasat bir mouse ile bile baş edemez.
İncelediğimiz model Asus Eee PC aynı zamanda dahili olacak 300k piksellik bir web kamerası da sunuyor. Kameranın görüntü kalitesi standart bir web kamerası kadar iyi. Web uygulamaları için kesinlikle kullanılabilir kalitede.
Genel olarak plastik ve işçilik kalitesi olduça yüksek. Ucuz ürün sınıfında olmasına rağmen oldukça kaliteli malzemeler kullanılarak yapılmış. Yukarıdaki resimde gördüğünüz gibi açma/kapama düğmesi bile oldukça şık dizayn edilmiş.
EeePC’de Asus geleneksel taşınabilir bilgisayarlardan farklı bir yönelime gitmemiş. Standart so-dimm tipinde DDR2 hafızalar kullanıyor. Hafıza miktarı modele göre 256MB ile 1GB arasında değişiyor. Ancak 512MB’lık modeli aldıysanızda üzülmeyin, kolayca ve ucuza EeePC’nizin hafıza kapasitesini arttırabilirsiniz. Asus bu konuda bir açıklamada yaptı. EeePC sahipleri cihazın altıdaki kapağı açıp hafıza arttırımıne giderse bu operasyon cihazınızı garanti kapsamı dışında bırakmayacak.
Daha önce bahsetmedik ama Asus EeePC ile tabii ki 802.11g kablosuz ağlarada bağlantı sağlayabiliyorsunuz. Yani kablosuz ağ desteği mevcut. Ne yazık ki bluetooth yok ancak içinde o kadar çok yer var ki internette bazı kullanıcılar içerisinde USB Bluetooth cihazları sığdırmışlar bile. Belkide daha sonraki revizyonlarda ya da modellerde Asus’da bluetooth’u dahil edebilir.
Donanım hakkında olduça fazla şey söyledik. Unuttuğumuz önemli bir detay olduğunu sanmıyorum. Şimdi de bir yazılım kısmına göz atalım. Çünkü biliyorsunuz ki cihazın standart depolama kapasitesi alışkın olduğumuz gibi bize onlarca veya yüzlerce GB alan sunmuyor.
Asus Eee PC’de SSD sabit disk kapasitesini göz önüne alarak Linux kullanıcılarının aşina olduğu KDE tabanlı özel bir Linux sürümünü işletim sistemi olarak kullanmış. Yukarıdaki resimde gördüğünüz arabirim aslında çok yetenekli. Bu sistem kurulu iken gerçekten başka hiçbirşeye ihtiyacınız yok.
Standart bilgisayar kullanımında ve internette neye ihtiyacınız varsa hepsi düşünülmüş ve sistem dahil edilmiş. Bence bu işletim sistemi için de Asus’u bir tebrik etmek gerekiyor. Ama tabii ki Asus EeePC WindowsXP ile de uyumlu bir donanıma sahip. Kolayca USB üzerinden bağlanan harici bir optik cihaz ile ya da harici bir depolama cihazı ile Asus EeePC’ye WindowsXP kurmanız mümkün.Tabii ki EeePC ile birlikte birçok üçüncü parti Linux dağıtımıda hazırlandı. Dilerseniz bunlardan birinide kullanmanız mümkün.
Biz yukarıdaki resimde gördüğünüz gibi herhangi bir problemle karşılaşmadan ve herhangi bir sürücü problemi yaşamadan WindowsXP kurduk. Performansda hiç fena değil. WinXP altnda da tüm Windows yazılımlarını sorunsuz kullanmak mümkün. Eğer 2GB SSD sabit diskli model kullanıyorsanız standart kurulum sonrasında çok fazla yeriniz kalmayabilir. Ancak “nlite” gibi çözümlerle WinXP Pro kurulumunun sadece 700-800MB kadar yer kaplaması sağlanabilir. 4 ya da 8GB sabit diskli versiyonlarda ise yer problemi olmayacaktır. Asus’un bu cihazda özel bir Linux sürümü tercih etmesinin tek nedeni ucuz bir taşınabilir bilgisayar yapmak istemesi olarakta yorumlanabilir. Eğer Windows ile satmak isteseydi bu kadar ucuz olamayacaktı. Ama donanım kesinkile WindowsXP ile satılabilecek kadar yeterli imkanı sunuyor.
Video’da izlediğiniz gibi aslında birçok 3D oyunu bile oldukça performanslı çalıştırabiliyor. CounterStrike ve Warcraft 3 fanatikleri çektiğimiz video’dan sonra sanırım böyle bir cihaz edinmek isteyeceklerdir. İnternet ve ofis uygulamaları gibi yazılımlar için ise hız kesinlikle dert değil. Uzun lafın kısası Asus EeePC WindowsXP ile birlikte sorunsuzca kullanılabilir. Ayrıca aşağıdaki video’da görebileceğiniz gibi Asus EeePC’de DivX film izleme keyfide bir başka oluyor.
Özet:
Şimdi gelelim yorum kısımlarına. Asus EeePC 701 kesinlikle etkileyici. bir taşınabilir bilgisayarda olması gereken herşey var. Çok küçük ve hafif. Tam anlamı ile taşınabilir bir cihaz. İlk intiba olarak çok ucuz bir cihaz olarak lanse edildi. Hatta OLPC(One Laptop per Child / her çocuğa bir laptop) gibi organizasyonların 100USD lik bilgisayar projeleri ile kıyaslandı. Ama ne yazık ki çok da ucuz sayılmaz.
Asus EeePC’nin en düşük modeli olan “2G Surf “ bile 299$’lık bir fiyata sahip olacak. Ancak bu modelde bazı dezavantajlar var. Öncelikle SSD sabit disk sadece 2GB. Hafıza ise 256MB. Ayrıca kamerası yok ve pilide 4400mAh kapasite sunuyor. Gerçi sahip olduğu SD kart yuvası ile saklama kapasitesi arttırılablir ve 256MB DDR2-667 ram kolayca ve ucuza yükseltilebilir ama web kamerası ve pil kapasitesi için aynı şeyi söylemek mümkün değil.
Bu yüzden pili daha yüksek kapasiteye sahip olan , web kameralı ve 4GB SSD sabit diski olan modellerden birine yönlenmek lazım ki burada da tek seçenek var. O da “EeePC 4G” Bu cihaz donanım olarak mantıklı. 4GB SSD sabit disk az gibi ama genede WinXP’yi gereksiz ağırlıklardan kurtararak kurduğunuzda size 3.3GB boşyer sunuyor. Zaten dilerseniz SD hafıza kartı yuvasına bir 8GB’lık SD hafıza kartı takarak saklama kapasitenizi 12GB’a yükseltebilirsiniz. Sistem hafızası 512MB standart So-Dimm modüllerden olduğu için çok ucuza yükseltilebilir. Tabii belkide bir de USB arabirimini kullanan taşınabilir bir optik cihaz edinmek isteyeceksiniz. Ama bunları hepsi bir masraf. EeePC 4G’nin 399 dolara satıldığı ve bir de SD hafıza kartı ve sistem hafızası yükseltme gibi işlemleri düşünürseniz aslında çok ucuz değil. Toplam fiyat masraflarınız ile birlikte bugün geleneksel tam fonksiyolu bir taşınabilie bilgisayar ile aynı fiyata geliyor. Biliyorsunuz 499 dolara bir çok taşınabilir bilgisayar satın almak mümkün.
Ama EeePC 701 çok büyük avantajlara sahip. Öncelikle çok hafif. Sadece 920gr olması ve 22.5×16.5×3.5cm’lik boyutları onun en büyük avantajı. Aynı zamanda hareketli bir parçası olmadığı için taşıma sırasında başına gelebileceklere çok dayanıklı. Bunlar en büyük silahları. Bu yüzden cihaz kesinlikle tavsiye edilebilir bir ürün ve bizden kolay kolay çıkmayan “bEST fOR hARDWAREMANIACS” ödülünü almayı hak ediyor. Donanım delileri için müthiş bir alet ve modifikasyona çok açık. Ekran kartlarına 400USD harcayabilenler eminim Asus EeePC’den de bir tane edinmek için ellerinden geleni yapacaklardır.
