Bu yazıda, aygıt yöneticisinde, sürücüsü yüklenmemiş görünen ancak ne tür bir aygıt olduğu hakkında tahmin yürütülemeyecek şekilde görünen aygıtların marka ve modellerini nasıl tespit edilebildiğini inceliyoruz. Öncelikle, bir kaç detayın üzerinden geçelim: tamamen sayısal bir ortam olan bilgisayarda her tür isimlendirme, piyasadaki gibi imgelere dayalı (göl, nehir, hayvan, şehir gibi) isimlerle değil, “benzersiz” kod kombinasyonlarıyla yapılmak zorundadır. Bir bilgisayar parçasının adı, kesinlikle sadece kendisine has olmalı ve başka hiç bir parça veya durumla adaş olmamalıdır. Bu nedenle, piyasa isimleri dışında, marka ve model olarak kod kullanırlar. Mesela Geforce GTX 590 olarak bildiğimiz, şu anki en güçlü ekran kartının gerçek ismi, 1088′dir, ancak bu isim kendi başına yeterli değildir, çünkü aynı isim, başka üreticiler tarafından da kullanılabilir, Nvidia olarak bildiğimiz 10DE adlı üreticinin 1088 adlı ürünü olarak benzersiz hale gelir, bunu, ad ve soyad olarak da düşünebiliriz, tek farkla, burda, aynı soyadını taşıyan iki ayrı ad bulunamıyor. Bu üretici kodu ve model kodu, her aygıtın ROM kısmında gömülü olan firmware (kimlik bilgisi) dosyasında yazılıdır ve sistem bu firmware üzerinden aygıtları tanır. Sürücü dediğimiz olay da, firmware ile işletim sistemi arasındaki anlaşma metnidir.
Yaygın kullanılan aygıtların çoğunun sürücüleri, kendilerinden sonra çıkan işletim sistemleri içinde gömülü olarak bulunur, ancak nadiren kullanılan veya işletim sisteminden sonra üretilmiş aygıtlara ait sürücüler, işletim sistemlerinde bulunmaz. Sata diskler üzerine Windows XP veya öncesi bir işletim sistemi kurabilmek için SATA sürücüsü yükleme zorunluluğu, SATA’nın Windows XP’den sonra doğmasından kaynaklanıyordu, SATA’dan sonra doğan Windows 7 ise SATA kontrolcülerini tanıyor.
Yaygın olarak kullanılmayan aygıtlar, ki esas sorunumuz da tam olarak bunlar, işletim sistemlerine veya işletim sistemi güncellemelerine dahil edilmiyorlar, ayrıca yoğun biçimde satılmıyorlarsa, bazı durumlarda üreticileri tarafından da destek verilmiyor. Burda bir başka noktayı daha aydınlatmalıyız, bir bilgisayarın bir parçasına ait sürücüyü, o bilgisayarı üreten firma sunar, o da parçanın üreticisinden alır, parça üreticisi de, parçanın temeli olan chipset üreticisinden alır. Bu zincirde, zincirin en alt halkası, chipset üreticisi destek vermeyi kesene dek, parçadan umut var demektir. Ancak çoğunlukla; hazır PC üreticilerinin kullandığı parçalar, özel firmware ile yüklenmişlerdir ve ne parça üreticisi, ne de chipset üreticisinin sürücüleri uyumlu olur. Bu gibi durumlarda, bu oem parçanın firmware dosyasını değiştirerek oem olmaktan çıkartmak gerekir. Bunlar ve doğrudan parça olarak son tüketiciye satılanlardan, parça üreticisi, yani parçanın üzerinde yazılı markaya sahip firmadan sürücü desteği alamadığımızda, ilk paragraftaki bahsettiğimiz gerçek markaya, chipset üreticisine yönelmek gerekir. Bunun için, aygıt yöneticisinde, donanım kimliği bölümüne bakmamız yeterlidir, bu sayede marka ve model koduna ulaşabiliyoruz, bu bilgi, sürücüyü doğru aramamız için rehber oluyor.
Chipset üreticisi tarafından, sürücü desteği kesilerek yeni sürücülerdeki uyumluluk listesinden çıkartılmış eski nesil donanımları yeni sürücülere adapte etmek için ise, .inf uzantılı dosyaya, model kodunu doğru yere koymak yeterli geliyor, ancak bu, bu yazının konusu değil ve maalesef bir metod olacak şekilde genelleştirmek mümkün değil. Sadece aynı özelliklere sahip bir başka donanıma ait sürücüyü bu şekilde modlayabilirsiniz.
Örneğimizdeki aygıt, bir ses kartı, Auzen firması tarafından üretilmiş, X-Ploison Cinema adlı ses kartı. Auzen burda parça üreticisi, yani chipsetin etrafındaki dekorasyonu ve ek özellikleri takan firma, gerçek üretici ise, ses kartının kalbi olan chipsetin üreticisi, chipseti, C-Media üretmiş, dolayısıyla sürücüsünden de C-Media sorumlu. Şüphesiz Auzen, bu ses kartına ait güncel sürücü ve yazılım desteğini hala veriyor, o da C-Media’dan aldığı sürücüyü biraz modifiye ederek sunuyor, ancak, ben bu ses kartını bizzat aldığım ve kendim monte ettiğim için Auzen olduğunu biliyorum, kapalı bir kasada bir başka kullanıcı tarafından sürücüsünün yüklenmesi için yegane yol, chipsete ait marka ve model kodunun bulunması:VEN_13F6&DEV_0111. Üretici (Vendor) kodu 13F6, C-Media’nın gerçek adı, aygıt (Device) kodu 0111 ise, C-Media’nın 8738 ses yongasının gerçek adı.
Bu marka ve model numarası yerine doğrudan isimleri, bazı sistem raporlama programları da verebiliyor, ancak her aygıtın firmware dosyasında kodlar dışındaki isimleri bulunmayabiliyor.
