Bugün biz oyuncuların şu günlerde sık sık yeni nesil konsollar ile birlikte duymaya başladığı ve yeni bir standart olan HDTV ve TV kısmıyla birlikte gelen yüksek çözünürlük (High-Definition) teknolojilerine şöyle bir bakacağız. HDTV ilk olarak analog yayınların artık yetersiz kalması ile birlikte Dijital TV’ye ek olarak Avrupa ve Japonya’da görücüye çıktı. Bu bir anlamda artık geleneksel TV formatlarının da (NTSC, Secam, Pal) yavaş yavaş kalkması anlamına geliyordu. HDTV’nin yaygınlaşmasının yavaş olmasının nedeni öncelikle analog ve elinizdeki mevcut dijital bileşenlerinizin tümünün değiştirilmesini gerekli kılmasıydı. Ama Amerikan halkının bizler gibi TV’ye olan düşkünlüğü ve dizi tutkusu yayın yapan dijital organların çok izlenen dizi ve programlarının tamamının HDTV standardında yayına sunması ile bir anda ilgi odaklarını üzerine çekti. Her ne kadar şu an ülkemizde HDTV standardında yayın yapan bir kuruluş olmasa da gelmesi de çok gecikmeyecektir. Geleneksel TV formatları Pal, NTSC ve şu an kullanımı Pal ve NTSC’ye oranla daha sınırlı sayıda ülkelerin kullandığı Secam gibi teknolojiler aslında hala bizlere 1930′lardan kalma bir standardın makyajlanmış görüntülerini sunuyor.
HDTV standardının gelişimi ve icadı da birçok işte olduğu gibi Japonlara ait. Gelişimine ilk olarak Japonya’da 1969 yılında NHK (Nippon Hoso Kyotai) yayın organı tarafından başlanmış ve daha sonra Avrupa ile birlikte 1981 yılında ilk olarak duyulmuştur. Daha sonra 1985 yılında ise ilk gösterimi yapılmıştır. İlk HDTV sinyali ise 1998 de Texas’ta yayınlanmaya başlamış ve şu an artık Amerika gibi gelişmiş ülkelerde kullanılmakla beraber Amerikan FCC kuruluşu tarafından standart konumuna getirmiştir.
Peki bu formatların anlamları nelerdir ?
Pal: Pal formatı ilk olarak Almanya’da Walter Brunc’un önderliğinde 1967 yılında Telefunken ile birlikte anıldı. Bunun ardından nerdeyse tüm Avrupa ülkeleri bu standardı kabul gördü ve hala en çok kullanılan TV formatı. Pal formatı 50 Hz/625 satır sayısına sahiptir.
NTSC: NTSC formatı ise genelde Kore, Japonya, Amerika, Kanada gibi ülkelerin kullandığı bir formattır. Öncülüğünü yapan ise 1950 yıllarda NBC Televizyonu ilk kullanan yayın kuruluşlarındandır. NTSC formatı ise 60 Hz/525 satır sayısına sahiptir.
Secam: Secam ise başta sadece Fransa’ya özgü bir format olsa da Rusya’da bu formatı en çok kullanan ülkelerin başında geliyor. Secam Avrupa’daki ilk renkli televizyon standardı olması unvanını da elinde taşır. Secam da yine Pal gibi 50 Hz/625 satır sayısına sahiptir.
Satır sayısı: Görüntünün çözünürlüğü (resolution) olarak ifade edilen kalitesi, bu noktaların en ve boy için olan sayılarının çarpımından ibarettir. Bu sayı ne kadar yüksek olursa görüntünün tanımlılığı (definition) o kadar yüksek olur. Bu görüntüyü gösteren ekranın çözünürlüğü ise, yatay ve dikey satırların sayısı ile ifade edilir.
Bu formatların Hz oranları Pal da 50 NTSC’de ise 60 Hz’dir. Çözünürlük oranları ise aşağıdaki tablodaki gibidir.
Eskiden konsol sahibi oyuncular yurt dışından aldıkları konsol ve oyunlara göre oyun seçmek zorundaydılar. Artık yeni standartlara geçilmesi ile birlikte bu karmaşada son bulacak. Sony Next-Gen konsolu PS3 ile birlikte Pal ve NTSC karmaşasına son vereceğini açıklamış ve ilk olarak bölge karmaşasına son veren konsol üreticisi ünvanını da almıştır. Tabi bunlar bu formatların biz oyuncuları ilgilendiren kısmı.
Sarı alan: PAL, Yeşil alan: NTSC, Turuncu alan: SECAM
Tablonun büyütülmüş haline buradan ulaşabilirsiniz.
Pal ve NTSC gibi formatlar şu an dünyada en çok kullanılan formatlar ve bunlar öyle birdenbire değişebilecek şeyler değil. Bunun farkında olan sadece TV yayıncıları da değil tabi ki konsol üreticileri de HDTV formatlarının yanı sıra standart formatlara da inebilen bir yapıya sahip.
HDTV’ye Giriş
Peki, bu standartların ve biz oyuncuları ilgilendiren kısmı nedir? Bizleri ilgilendiren kısım hiç kuşkusuz bu formatların desteklediği çözünürlük standartları. Yani bir Pal ya da NTSC konsol oyunu desteklediği çözünürlüklerin üzerine çıkamaz standart olarak ama oyun üretici ve konsol üreticileri yeni oyunlarda bu darboğazdan kurtulmak için yeni teknikler kullanmıyor da değil. Eldeki Pal ve NTSC uyumlu televizyonlarımızda en çok 720×576 çözünürlüğüne çıkabilmemiz mümkün. Fakat artık Ps2 ve Xbox’ın da miyadını doldurduğu ve konsolların da güçleri ortada. Yeni nesil konsollar ile tabi ki artık 640×480 çözünürlüğüne burun kıvırdığı şu günlerde kayıtsız kalması düşünülemezdi. Her ne kadar bizlere 1280×720 yeter derken onlar biz size güvenemeyiz biz yine de size 1920×1080 desteği de verelim diyerek hepimizi şok ettiler. Günümüz süper ekran kartlarının bile bu çözünürlükte nasıl bir performansı ile yeni nesil oyunları oynattığının ortada.
720p = 1280×720
1080p = 1920×1080
İşte bu yeni standart ile artık sıkça kullandığımız 4×3 aspect ratio oranı da yerini 16×9 formatına devrediyor. Zaten sıkça DVD film izleyen arkadaşlarımız bu standarda yabancı değillerdir.
Eldeki malzeme ile ne yapabiliriz?
Peki, bu yeni standarda geçmenin bize ne gibi bir artısı olacak ve neden elimizdeki TV’ler bunun için yetersiz kalıyor? Öncelikle HDTV’ye geçmemizdeki en büyük avantaj hiç kuşkusuz yeni nesil konsol oyunlarını 1280×720 ve 1920×1080 çözünürlüğünde oynayabileceğimiz anlamına geliyor. Elimizdeki TV’lerin neden yetersiz kaldığını zaten standart formatları anlatırken değindim. Peki eski TV’mizde oyun oynayamayacağız mı ? Elbette oynayabileceğiz zaten yeni nesil konsollar 480,720 ve 1080i destekli geliyor. Ama şöyle düşünün elinizde bir 7900gtx veya x1900xtx var ve monitörünüz ise 15″ ve siz 1024×768 den fazla bir çözünürlüğü çıkamıyorsunuz. Birde bunu 640×480 olduğunu düşünün gerçekten altınızdaki Ferrariye lpg takmak gibi bir şey olurdu bu durum. Artık 1024×768 de bile ne kadar hoşnutsuz kaldığımızda ortada. Bilgisayarı olan kullanıcıların özellikle 19″ ve üzeri monitörü olan arkadaşların ise farklı çözümler ile HDTV standardında oyun oynayabilmesi mümkün. Öncelikle elinizde HDMI uyumlu bir kartın olması gerekli yada konsolunuzu monitörünüze bağlayabileceğiniz bir aparat ki bu aparat sizin HDTV çözünürlüğünde oyun oynayabilmenizi kısıtlasa da yakın bir görüntü elde etmek mümkün ama HDMI giriş ile HDTV kalitesinde oyun oynamak mümkün. Çünkü yeni nesil konsollar hem normal 480i çıkışa ve hem de HDTV’nin asıl can damarını oluşturan HDMI çıkışa sahipler. HDTV’nizdeki bu giriş ile Next-Gen oyunlara tamamen hazır duruma geliyorsunuz. HDMI çıkışa sahip monitör ve ekran kartları ise yavaş yavaş piyasaya girmeye başladı . Özellikle Abit ve Ati bu konuda bir adım önde.
İşte normal bir TV ve HDTV arasındaki en bariz çözünürlük farkı. Solda HDTV sağda ise TV görüntüsü yer alıyor. Ayrıca HDTV çözünürlüğünün kabaca NTSC’ye oranla iki katı yatay ve dikey görüntü işleyebildiğini ve normal analog bir yayından 10 kat daha net resim işleyebildiğini de ufak bir not olarak ekleyelim.Ayrıca şu an kullanılan dijital yayınlardan da 5 kat daha net bir görüntüye sahip.
HDMI
Kullandığımız Tv’lerde nerdeyse artık s-video ve komposit dönüştürücüler ile video çözümlerini kullandığımızı bilmeyen kalmamıştır.Ama eldeki bu eski standart ve yüksek çözünürlükte Tv yayın ve oyunları izleyebilmemiz mümkün değil. Çünkü bu kabloların bant genişlikleri yüksek çözünürlük için bir darboğaz oluşturuyor ve yetersiz kalıyor.Yüksek çözünürlük içim kullanılan DVI çözümleri artık yerini HDMI’ye (High-Definition Multimedia Interface) devrediyor.Çünkü HDMI DVI’dan farklı olarak yüksek ses transferine de izin verebilecek yapıda DVI da ise bu mümkün değil. HDMI, 5Gbps bant genişliği hem 1080p çözünürlüğe hem de 8 Kanal 192 Khz ses transferi yapabilmesine olanak sağlıyor. Ayrıca HDMI’nin maliyeti DVI’a oranla çok daha düşük bu da onu geleceğin standardı haline gelmesindeki en büyük ekonomik çözümlerden bir tanesi olarak da sunuyor. HDMI’da ayrıca DVI’a oranla görüntü kaybı yok denecek kadar az.
Solda HDMI Sağda ise DVI
Artık HDMI girişi yeni nesil Tüm HDTV’lerde var. Önümüzdeki yıl içinde bu durum biz PC kullanıcıları içinde oldukça önemli çünkü Vista ile birlikte bu yeni nesil bir standart da olacak. Media Center Edition işletim sistemine sahip komple eğlence platformu olarak satılan HP, DELL gibi bilgisayarlarda şu an HDMI girişi zaten mevcut.
Muhtemelen gezdiğiniz mağazaların bir çoğunda HD-Ready logolu TVler görmüşsünüzdür. İşte bu logoya sahip TV’ler HDTV ve HD çözünürlüğünü destekleyen TV’lerdir.1280×720 @ 50 , 60Hz (720p)1920×1080 @ 50 , 60Hz (1080p)Elbette her HD-Ready logosu olan TV 1920×1080 çözünürlüğünü desteklemeyebilir. Bir HDTV minimum 720p çözünürlüğü desteklemektedir. Bunları tercih erken dikkat etmenizde fayda olacaktır.HD-Ready logosu gördüğünüz bir TV de DVI (Digital Visual Interface) veya HDMI (High Definition Multimedia Interface) gibi yüksek çözünürlüklü görüntü kaynağı girişlerinin de olması gereklidir. Ayrıca HDMI girişinin ise, HDCP (High Bandwidth Definition Content Protection) adlı bir protokolü sağlıyor olması gerekmektedir. Bu protokol ile, HD görüntü kaynaklarının izinsiz biçimde kopyalanmasının engellenmesi hedeflenmiştir. Eğer cihazda HDMI girişi var ama HDCP protokolüne uygun değilse, görüntü izlenemeyebilir.
Kısaca, HD Ready logosu olan ürün için şunlar söylenebilir:Avrupa HDTV yayınlarını tam olarak göstermeye uygundur,
DVI/HDMI yüksek çözünürlüklü görüntü kaynağı girişi vardır,
HDMI girişi HDCP protoloküne uygundur.
(Kaynak:Panasonic Türkiye)
Windows ve HD’nin geleceği
PC’lerimizde ise HD görüntüler izleyebilmemiz bilgisayarlarımızın desteklediği ölçüde mümkün, çünkü bir HD görüntüsü 720p çözünürlükteki bir video için 2.4GHz işlemci,384MB RAM, 16 Bit bir ses kartı ve 64 MB bellekli bir sisteme sahip olmanız gerekli. 1080p için ise üst seviye bir bilgisayara ihtiyacınız var şöyle ki; 3.0GHZ bir işlemci,512 MB RAM, 128 MB ekran kartı ve 24 Bit destekli bir ses kartınıza ihtiyacınız olacak. Eğer HD-DVD ve Blue Ray disklerin konuşulduğu şu günlerde bu görüntülerin nasıl olduğunu merak ediyorsanız Microsoft’un Media Player sitesinden örnek videoları çekebilirsiniz. Microsoft artık yeni nesil işlemcisi Vista ile tamamen bilgisayarlarımızı bir eğlence platformuna dönüştürmeye kararlı. Zaten Vista’nın sistem gereksinimleri ve desteklediği özellikler bunun apaçık göstergesi. Tabi bunlara yapabilmemiz için Vista’ya ihtiyacımız yok ama bundan sonra eskiye oranla bu yeni HD standardının daha çok destek göreceği de ortada. Şu an en çok merak ettiğimiz konulardan bir tanesi HDTV ve yeni nesil konsolların bunun içindeki yerini kısaca anlatmaya çalıştık. Umarım faydalı olur. Herkese bol teknolojili ve sağlıklı günler dilerim.
İlgili Linkler ve Kaynak siteler:
http://en.wikipedia.org
www.microsoft.com
http://panasonic.com.tr
www.medyakronik.com
Örnek HD Videoları için buraya tıklayın.(Windows Media)
