“Sandy Bridge” ismini son zamanlarda sıkça duyuyor olmalısınız. Herkes ”Sandy Bridge” den Intel’in yeni işlemcisi diye bahsetse de aslında gerçek bundan biraz farklı.
Sandy Bridge(SNB) Intel’in yeni mikro mimarisinin kod adı. Intel isme telif hakkı ödememek için olsa gerek, yine dünyanın ücra köşelerinden bir isim bulmuş olmalı. Genelde Intel göl isimlerini kod adı olarak kullanıyordu ama belki de bu defa Singapur’daki aynı isimli köprüden almış olabilir kod adını.
Yeni mikro mimari halen kullandığımız Core mikro mimarisinin ikinci nesli. Bu ikinci nesli Intel yeni işlemcilerinin isimlendirmesinde de kullanıyor. Aslına bakarsanız yeni bir mikro mimarinin ortaya çıkması süpriz değil. Intel’in artık gelenek haline getirdiği Tick-Tock felsefesine göre sıra yeni bir mikro mimariye gelmişti. Tick-Tock’a göre Intel bir yıl yeni bir mikro mimari geliştiriyor, diğer yıl ise bu mikro mimariyi küçültüyor(shrink). Bu aynı şekilde yıllardır devam ediyor. Intel işte buna Tick-Tock diyor. Yani artık seneye sıra mikro mimarinin aynı kalıp, üretim teknolojisinin küçülüp 22nm’ye inmesinde.
Intel SNB’yi geliştiriken yani Core mikro mimarisi üzerine yeni mikro mimarisini inşa ederken oldukça mantıklı bir yol tercih etmiş. Önce günümüz kullanıcılarının kullanım alışkanlıklarını ve yeni trendleri analiz etmiş. Bu analizler sonucunda ortaya çıkan verilere göre yeni mikro mimarisinde faklı konulara ağırlık vermiş.
Analizler sonucunda günümüz kullanıcıların büyük bir çoğunluğunun bilgisayarlarını multimedia uygulamaları ve sayısal içerik üretmek için kullandıkları ortaya çıkmış. Her zaman olduğu gibi oyunlarda büyük yer tutuyor tabii. Aynı zamanda global ısınmanın sorun olmaya başladığı günümüzde daha verimli olmak ve daha az enerji tüketmek de önemli bir konu.
Yeni mikro mimarinin(SNB) özelliklerini temel olarak sıralamak gerekirse;
- 32nm üretim teknolojisi ve düşük güç tüketimi (17-95W)
- Yeni Turbo Boost v2.0 ve Hyper-Threading optimizasyonu
- Yeni dahili 3D grafik çekirdeği ve Media birimi
- Advanced Vector Extension(AVX) komut seti ile yüksek kayar nokta işlem performansı
- 64KB L1, 256KB L2(çekirdek başına) tampon bellek
- 8MB L3 tampon bellek(grafik çekirdeği ile paylaşımlı)
- 256bit/cycle RingBus
- Tüm çekirdekler için 64byte genişliğinde tampon bellek erişimi
- Çift kanal DDR3-1600 bellek ile 25.6GB/s bantgenişliği
SNB ile birlikte Intel yeni nesil bir Turbo Boost ve elden geçirilmiş Hyper-Threading ile yeni işlemcilerde eskisinden daha yüksek saat hızları ve verimlilik vadediyor. Tabii daha yüksek saat hızlarına çıkmak için 32nm’nin nimetlerinden de biraz faydalanılıyor. Grafik çekirdeği ile paylaşılıyorda olsa 8MB büyüklüğünde bir L3 tampon bellek performans için elinden geleni yapıyor. Performans için yeni fiziksel yazmaç adresleri, dallanma tahmin mekanizmasında iyileştirmeler, yeni hafıza ve komut işletme kümeleri gibi bir çok teknik detayda iyileştirme var. Ancak bu mikro mimari seviyesindeki iyileştirmeler ve detayları son kullanıcıları pek ilgilendirmiyor.
SNB ile birlikte performans için getirilen en büyük yeniliklerden biri Advanced Vector Extension(AVX) adındaki yeni komut seti. AVX’i SSE komut setinin gelişmiş hali olarak düşünebilirsiniz. AVX, SSE4 komut setine göre kayar nokta işlemlerinde tam iki kat performans artışı sağlıyor. Artık bir defada 256bit’lik veri işleyebiliyor ve bu da yüksek işlem gücü gerektiren işlemlerde büyük avantaj sağlıyor.
Yeni mikro mimarinin en büyük getirilerinden bir diğeride dahili grafik çekirdeği ve multimedia uygulamalarındaki yetenekleri. Dilerseniz şimdi biraz dahili grafik çekirdeğine göz atalım.
Yeni mikro mimari ile gelen grafik çekirdeği aynen işlemci çekirdeklerinde olduğu gibi 32nm transistörlerden meydana geliyor. Intel HD Graphics 2000/3000 olarak adlandırılan grafik çekirdeği 650-850MHz aralığında çalışıyor ancak Turbo Mod devreye girdiğinde hız 1350MHz’e kadar çıkabiliyor. Daha önce behsettiğimiz gibi grafik çekirdeği ringbus sayesinde SNB’de bulunan 8MB L3 tampon belleği kullanabiliyor.
Yeni grafik çekirdeğinde dördüncü nesil shader mimarisine geçilmiş. Bu defa T&L’e benzetebileceğimiz atanmış bir uniteye sahip. Shader Model 4.1 desteği yanında DirectX 10.1 ve Open GL 3.0 donanımsal olarak destekleniyor. Günümüzün popüler konularından biri olan Stereoskopik 3D desteğide HDMI v1.4 desteği ile birlikte sunuluyor.
Aynı zamanda eski grafik yongasında olmayan otomatik kontrast geliştirmesi, deri rengi algılama ve düzeltme gibi videoların renkleri üzerinde tam bir hakimiyet sağlayan özellikler eklenmiş. Yeniliklerden en büyüğü ise artık donanımsal olarak H.264 ve MPEG2 encode desteği sağlanması.
Video encoding/decoding işlemlerinde bu donanımal destek hemen hemen iki kata varan performans artışlarına izin veriyor. Genel olarak grafik çekirdeğinin 3D performansı hakkında aklınızda bir fikir oluşması için ise 3DMark Vantage’da Entry ayarlarında eski dahili çekirdeğe oranla 2.3kat, 3DMark Vantage CPU puanında da %60′a varan performans iyileştirmeleri sağlayabiliyor diyebiliriz.
Bir dahili grafik çözümü olarak oldukça makul, bir önceki nesle göre büyük gelişmeler içeriyor ve iki kat hızlı. Bir önceki nesle göre iki kat hızlı olmak muazzam bir ilerleme. Ama yine de gözünüzde çok büyütmeyin 60 dolar civarına satılan Radeon HD 5550 ya da GT 430 SNB’nin dahili grafik çekirdeğini 3D perfromansında kolaylıkla 2-3′e katlayabilir.
SNB ile birlikte beş adet mobil(QS67, QM67, HM67, HM65, UM67) ve dört adet de masa üstü(P67, H67, H61, Q67, B65) için olmak üzere dokuz yeni yonga seti geliyor. Aslında hem mobil hem de masa üstü yonga setleri çok küçük farklar ile birbirlerinden ayrılıyorlar. Daha çok sistem üreticileri için özel versiyonlar ya da düşük güç tüketimli özel versiyonlar olarak ayrılıyorlar. Temel özellikler nerede ise eşdeğer.
Üst segmentde P67 yer alıyor. Sadece P67′de 2 x 8X PCIe konfigürasyonu mümkün yani SLI ve CrossFire desteği var. Dahili grafik desteği olan işlemciler için Flexible Display Interface desteği yok. “K” serisi SNB mikro mimarisine sahip işlemciler ile P67 serisi yonga seti overclocking için bir çok alışılmadık imkan sunuyor. Bu işler için Intel “Extreme Tuning Utility v2.1″ de kullanıranız daha önce Intel’de alışık olmadığınız düzeyde bir overclocking kabiliyeti ve potansiyeline sahip oluyorsunuz.
H67 ise daha giriş seviyesi olan dahili grafik içerek çözümler için kullanılacak. SNB içindeki dahili grafik Intel Flexible Display Interface ile yonga setine bağlanıyor ve oradan monitörünüzü ile buluşuyor. Bu yonga setini kullanan anakartlar HDMI, DVI ya da DisplayPort çıkışı sunabiliyor. Tabii ki bu yonga seti daha çok dahili grafik kullanacak orta segmente hitap ettiği için SLI ya da CrossFire desteğinden de yoksun. Ama tabii ki dilerseniz H67 yonga setli anakartlarada harici bir ekran kartıda ekleyip kullanabileceksiniz. Hatta performans gerektirmeyen durumlarda dahili grafik çekirdeğinizi, 3D performansına ihtiyacınız olduğu durumlarda ise harici grafik kartınızı kullanabileceksiniz.
Bu ilk SNB furyasından sonra 2011′in üçüncü çeyreğinde çıkacak üst segment 6 ve 8 çekirdekli SNB mikro mimarisine sahip ancak dahili grafik içermeyen işlemciler çıktığında yeni süpriz bir yonga setide üst segment için gelebilir.
Tüm yonga setlerinde çift kanal DDR3-1333 hafıza, Intel High Definition Audio, PCIe üzerinden sistem bağlanan bir gigabit ethernet, SATA3, bir çok USB2.0 portu standart olarak yer alıyor. Yeni yonga setleri duyrulmadan önce çok tartışılan ha oldu ha olacak denilen USB3.0 desteği ise yeni yonga setleri içinde yer almıyor. Üreticiler SNB anakartlarında USB3.0 desteğini üçüncü parti üreticilerin kontrolcüleri ile sağlayacak.
Yani yeni nesil Core mikro mimarisine sahip işlemcilerde yine Intel Core i3-5-7 isimlerini kullanacak. Eski Core serisinden ayırt edebilmek için bu defa seri 2xxx serisi olarak numaralandırılmış. Aslında baştaki “2″ rakamı ikinci nesil Core mikro mimarisine sahip olduğunun belirteci
Model ismi sonunda “K” harfi olanlar ise Intel’in tamamen kilitsiz bıraktığı daha yüksek overclocking performansına sahip ürünleri belirtiyor.
“K” serisi ürünlerde çarpan kilidi, işlemci gerilimi, hafıza gerilimi ya da dahili grafik için herhangi bir kilit mekanizması bulunmuyor. Ancak bu esnek seçeneklerden faydalanabilmek için P67 yonga setli bir anakarta ihtiyacınız var.
Intel’in bu defa masa üstü içinde düşük güç tüketimine sahip özel modelleri bulunuyor. Aşağıda gördüğünüz modeller masa üstünde düşük güç tüketimi sunacak modeller. Dikkat ederseniz 35W TDP değeri olan modeller bile mevcut. Intel 32nm üretim teknolojisine inmesinin avantajlarını sonuna kadar kullanmaya kararlı gibi gözüküyor. Model isimleri sonundaki “S” düşük güç tüketimine işaret ediyor. Ve “T” ise daha da düşük güç tüketimine sahip işlemcileri işaretliyor.
Intel’in Sandybridge mikro mimarisine sahip mobil işlemci sayısı bu defa masa üstü işlemcilerinden daha fazla. Mobile işlemci serisinde bir “Extreme Edition” işlemcide yer alıyor. Sanıyoruz ki bu işlemciyi tercih eden bir taşınabilir bilgisayar 3000USD den ucuz olmayacaktır.
Yeni seride mobil işlemcilerin çok olmasına şaşırmamak gerekiyor çünkü SandyBridge dahili grafik çekirdeği, düşük güç tüketimi ve 32nm üzerim teknolojisi ile zaten taşınabilir bilgisayar için biçilmiş kaftan gibi. Bu arada Mobil işlemcilerde yine 2000 serisi olarak devam ediyor ancak mobil olduklarını ayırt etmek için bir “M” takısı alıyorlar.
Tabii ki mobil işlemci ailesinde ULV (Ultra Low Voltage) yani çok düşük güç tüketimi olan işlemcilerde unutulmamış. ULV işlemciler “UM” ile LV işlemciler ise “LM” ile işaretleniyor. Intel 32nm üretim teknolojisininde avantajı ile 17W TDP si olan çift çekirdekli 2GHz civarıda çalışma frekansı olan işlemcileri taşınabilir bilgisayarlar ile buluşturuyor. Bu yeni imkanlar bu yıl 1 inç’in altında kalınlığa sahip ve 6-8 saat pil süresi sunan bir çok model ile karşılaşabileceğimizin sinyallerini veriyor.
Sonuç olarak SNB için birçok güzel şey söylenebilir. Bir kere herşeyden önce 32nm olduğu için daha az enerji harcıyor ve overclocking altında bile daha serin kalabiliyor. Yeni nesil Turbo Boost ve elden geçirilmiş Hyper-Threading ile gerçekten iyi işler başarabiliyor. AVX gibi yeni komut setleri ile günümüz kullanıcılarının en çok vakit harcadıkları işleri iki kata yakın hızlandırıyor.
Tamamen entegre grafik çekirdeği bir masa üstü kullanıcısını çoğu zaman tatmin edecek 3D performansını sunuyor. Bir önceki nesilden nerede ise iki kat daha hızlı. Hatta 4x AA bile mümkün. Popüler video formatlarına donanımsal olarak destek veriyor. Steroskopik görüntü için destek tam, HDMI v1.4 desteği sunuyor. Artıları alt alta yazdığınızda liste uzayıp gidiyor.
Birazda kötü yanlarını görmeye çalışırsak; Mutlaka yeni bir socket1155 anakart gerekiyor. Overclocking potansiyeli yüksek ancak gerçek overclocking potansiyelini açığa çıkarmak için P67 yonga setli bir anakarta ihtiyacınız var. Sadece üst seviye bir ekran kartının bile 16 adet PCIe hattına ihtiyacı olduğu düşünülürse, yeni yonga setlerinin 24′den fazla PCI-Express hattına izin vermemesi düşündürücü.
SNB’nin dahili grafiği kendi klasmanında iyi performansa sahip ancak sadece DirectX10.1 destekliyor ve 50-60 dolar civarlarına alınabilecek Radeon HD5550 ya da GT 430 gibi harici kartlar kolayca üç kat daha fazla perfromans sunabiliyor. Sürücülerinin üzerinde biraz daha vakit geçirilmesi gerekiyor.
Ancak herşeye rağmen SNB işlemci dünyasında büyük bir ilerlemeye öncülük ediyor. İlerde artık sık kullanılan işlere göre optimize edilmiş, spesifik işler için özelleştirilmiş daha çok işlemci göreceğimizin sinyallerini veriyor. Bunları tüm sektör görüyor olmalı ki irili ufaklı bir çok üretici şimdiden 200′ün üzerinde SNB kullanan yeni model duyurdu. Bu da demek oluyor ki SNB şimdiden başarılı oldu bile.
Bu arada dikkat ettiyseniz yeni mikro mimariye sahip işlemciler için uç seviyede ürünler yok. Sadece Mobil işlemciler arasında Intel’in meşur Extreme Edition serisinden bir işlemci görüyoruz. Ama bu demek değil ki masa üstünde hiç olmayacak. İkinci nesil Core mimarisine sahip masa üstü için tasarlanmış Extreme Edition işlemciler ve üst segmente dahil ürünler 2011′in üçüncü çeyreğinde gelecekler. Bu ürünlerin dahili grafik özellikleri olmayacak ama aralarında HT destekli 8 çekirdeğe sahip ürünler yer alacak. Donanım dünyası 16 thread çalıştırabilen masa üstü işlemcilere şimdiden hazırlansın….
Not: Intel P67 yonga setli MSI P67A-GD65 Military Class incelemesini okumayın unutmayın.
