Arctic Firması, ses sistemleri, şarj cihazları, çevre birimleri ve RC hobi araçlarına kadar pek çok alanda sıradışı ürünleri olan İsviçre merkezli bir firma. Ancak firmanın esas çalışma alanı, soğutma bileşenleri ve soğutma konusunda, yenilikçi tasarım açısından benzersiz bir firma. Zaten ürün gamı da yenilikçi tasarım anlayışının başka alanlarda da hayata geçirilmesi sonucu elde edilmiş.
Soğutucu ürünlerdeki başarılı tasarımları, ayrıca en fazla taklit edilen marka olmasına da yol açıyor. Arctic Cooling tasarımlarının bazıları bugün pek çok marka altında karşımıza çıkabiliyor. Firma, ilk ürünlerinden bu yana, fiyat/performans konusunda başarılı ürünlere de imza atıyor.
Bu incelememize de firmanın birbirinden çok farklı iki tane ekran kartı soğutucusu konuk oluyor. Bunlardan ilki, düşük ısıl tasarıma sahip ekran kartlarını soğutmayı hedef alan Accelero S1 Rev.2 ve bu soğutucuya uygun, opsiyonel olarak edinilebilen, 2 adet 80 mm fandan oluşan Turbo Module adlı aparat. İkinci kartımız ise bir dev: 92 mm çapında 3 adet fanla aktif soğutmalı, 290 mm uzunluğundaki Accelero Xtreme. Bu soğutucu, aslında bir seri; uyumlu olduğu kartlara göre çeşitli versiyonları var, test sisteminde HD5870 kullandığımız için, Accelero Xtreme 5870 adlı versiyonunu konuk ettik.
İncelemeye başlamadan önce, Arctic Cooling firmasının tüm ürünlerini, bu ürünlere ait yedek parçaları veya tamamlayıcı ürünlerini, http://www.arctic.ac/en/ adresinden düşük kargo tutarlarıyla satın alınabildiğini belirtelim. İnceleme konusu olan ürünler, bu şekilde universal sayılabilecekleri bir uyum yelpazesine sahip olabiliyorlar. Diğer soğutucu üreticisi firmaların, çoğunlukla sadece ABD, Kanada ve Uzakdoğu’ya satış yapmaları, mevcut pekçok tamamlayıcı parçanın bulunamayıp ürünlerin kullanım dışı kalmasına yol açıyor.
Test sistemimizdeki Sapphire HD5870 1 GB GDDR5 ekran kartımız için de küçük bir inceleme yapmak gerekiyor. Soğutucuları doğru yorumlayabilmek için, rakibini de iyi bilmek gerekiyor. Ekran kartı dışındaki diğer sistem bileşenlerimiz şöyle:
- Intel Core i5 750 CPU
- Asus P7P55D Evo
- Team Xtreem LV 2*2 GB 1600 MHz CL7 DDR3
- Seagate ST3320620AS 320 GB
- Coolermaster M620 PSU
- Coolermaster Stacker STC-T01 Kasa
- Xigmatek CLF-F1251 Fan, intake ve egzos, 1500 RPM, 61 CFM
- Kasa tabanında egzos 3 adet Cooltek 12 cm fan, 1200 RMP, 38 CFM
- Yan kapakta Akasa 22 cm fan, 600 RPM, 95 CFM
- Oda sıcaklığı, 26 °C sabit.
Soğutma sistemi, çok gelişkin görünebilir, ancak altta yer alan Cooltek fanların kasa içi soğutmaya etkisi, ihmal edilebilir düzeyde. Diğer fanlar, bu boyutta bir kasa için gerekli hava sirkülasyonunu ancak sağlayabiliyorlar. Çoğunlukla büyük kasa-iyi soğutma arasında doğru orantı var zannedilir ancak bu tek başına doğru değildir, küçük mekanlarda hava tüneli yaratmak daha kolaydır ve bu sayede etkin soğutma elde edilir.
Sapphire HD5870 ekran kartımız, referans tasarım değil, versiyon 2 diye bilinen PCB üzerinde, oldukça iyi bir soğutucuya sahip bir kart. 6′şar mm kalınlığında 5 adet ısı borusu, bakır taban ile her birinde 31 sıra aluminyum fin bulunan iki ayrı kanat grubuna ısıyı iletiyor, 92 mm çapında özel kanat tasarımına sahip bir fan yardımı ile aktif soğutma sağlanıyor. Bu fan, %50 hıza kadar sessizce çalışıyor, %60 üzerinde fan sesi, tahammül sınırlarını aşıyor. Soğutucu üzerindeki plastik kabuğun da 6 pinlik PCIe güç kablolarını sökmeyi zorlaştırdığını belirtelim. Ram soğutucuları da mevcut değil.
Bu soğutucunun en önemli handikapı, mosfet soğutucusu üzerine yeterince hava üfleyememesi. Alttaki resimde de görüldüğü üzere, mosfet soğutucusu üzerine kadar finlerin arası kapalı ve hava akımı, mosfetten sonra PCB üzerine geliyor. Kartın kendi soğutucusuyla en fazla ısınan yeri, bu mosfetler.
Accelero S1 Rev.2, esasen oldukça eski bir soğutucu, ancak tasarımının geniş uyum aralığına imkan vermesi nedeniyle, sürekli yenilenerek tüketicilere sunulabiliyor. 0,4 mm kalınlığında 32 adet oldukça büyük finler, ki bu finlerin toplam yüzey alanı, 1376 cm² civarında, soğutucunun performansını açıklayan en önemli veri bu, bakır tabandan 4 adet 6′şar mm çapında bakır ısı borusuyla gelen ısıyı havaye verebiliyor. Finlerin arasındaki genişlik, soğutucunun pasif olarak kullanımı açısından önemli, ancak bu tasarımın sadece standart kasa içi hava sirkülasyonunda işe yaradığını belirtelim, kasa yan fanından gelen hava, finler arasına giremiyor, sadece önden arkaya doğru olan hava akımı finler arasında akabiliyor.
Kutu içeriğinde, ana soğutucunun yanısıra, üzerlerinde termal bantlarla birlikte 8 adet aluminyum bellek soğutucu ile 4 adet mosfet soğutucu, 6 adet vida, 4′ü yalıtım, 4′ü yükseltme amaçlı 8 adet pul, 1 adet ızgara şeklinde PCI kapağı ve iki adet kilitleyici yer alıyor. Mosfet soğutucuları, sadece sıralı mosfetlere uygun, üçgen oluşturacak şekilde dizilmiş mosfetler için uygun değil. Izgara şeklindeki PCI kapağı, soğutucu tasarımı göz önüne alındığında isabetli bir kutu içeriği olmuş, hava akışını soğutucu üzerinden yönlendirmeye katkı sunması beklenebilir.
Soğutucu montajını sağlayan aparat, takılı olarak geliyor, olan dış deliklerin aralığı, 53,4 mm, güncel kartların tamamı, bu delik aralığını kullanıyor. Deliklerin etrafında yalıtım mevcut, ekran kartında kısa devre yaratması ihtimal dahilinde değil. Hemen arkasında bir plastik kapak var, ne işe yaradığını çözemedik, olmaması, aktif soğutmada daha iyi. Soğutucu, Arctic Cooling MX-2 adlı macunu sürülü olarak geliyor, bu macun, ilk andan itibaren performans verebilen ürünlerden biri. Ancak biraz bol sürmüşler, Arctic Cooling firmasının diğer soğutucularında da aynı şekilde bolca sürülü olarak geliyor, tavsiyemiz, üstten biraz sıyırıp inceltmeniz.
Turbo Module adlı çift fanlı aparat, anakart üzerindeki 3 pin fan konnektörlerinden güç alıyor, dönüş hızı, sadece bir fandan bildiriliyor ama eşdeğer voltajla çalışan iki fan, aynı hızda dönecektir, 12 voltta 2000 RPM’e yakın bir hızdaydılar, sessizlik iddiaları yok, ancak çerçevesiz olmalarının da etkisiyle, sessiz etiketli pek çok 8 cm fana oranla gürültücü sayılmazlardı. Fanların en güzel tarafı, soğutucu üzerinde dilediğiniz herhangi bir bölgeye takabilmeniz, ancak fanlarla ilgili söylenebilecek başka birşey yok.
MONTAJ
Ekran kartında öncelikle ram soğutucularını takıyoruz, soğutucuların arkasındaki koruma bandını çıkarıp, daha önceden temizlediğimiz ramlerin üzerine hafifçe bastırmak yeterli. Mosfet soğutucusunu değiştirmedik çünkü kartın kendi mosfet soğutucusu, Arctic’in mosfet soğutucuları ile aynı tasarıma sahip, ayrıca vidalı olarak monte edilmiş.
Soğutucuyu monte etmek, kartın arkasından vidalama gerektirdiği için, biraz zahmetli, daha doğrusu bir noktada dikkat gerektiriyor. soğutucuyu düz bir zemine koyup, montaj delikleri üzerine plastik pulları koyuyoruz. Ardından kartı, yukarıdan delik hizalarına dikkat ederek üstüne koyuyoruz. Kartı arkadan vidalamadan önce, kırmızı pulları koymamız gerekiyor, soğutucu üzerinde biriken statik elektriğin karta geçmemesi için, ekran kartının kendi pulları üzerinde olduğu için kullanmadık. Soğutucu, bu şekilde fansız haliyle 2 slotu kapatıyor.
Isı boruları, oldukça esnek bir yapıya sahipler, kolaylıkla eğilip bükülebiliyorlar, tabana ısı borularıyla tek yönden bağlanan soğutucunun esnememesi için, kartın üstüne sabitleme amacıyla iki tane kilit aparatını kutu içeriğinde görmüştük. Takılması oldukça kolay, kilit yuvası olan iki parçayı, kartın üstüne, soğutucuya bakacak şekilde takıyoruz, soğutucunun diğer yanından ise kilitleyici parçayı yuvaya takıyoruz. Ancak geri sökmesi, uğraştırıcı biraz, yuvanın tırnaklarını açmak, çift tornavida istiyor.
Turbo modülün takılması da oldukça kolay, kutu içeriğinde gelen contaları, fanların arkasına yerleştirip, fanları istediğimiz bölgeye sabitliyoruz. Ancak bu durumda 3 slota yakın yer işgal ediyor. Burda size bir tavsiyemiz var; eğer 4.slotunuzda hava akımına engel bir kart varsa, bu modülü kullanın, eğer yoksa, o zaman buraya isteğinize göre, tercihen 12 cm tek veya çift fan yerleştirebilirsiniz. Xigmatek CLF-F1251 marka bir fanla da denemeler yaptık. 14 CM fanı ise yerleştirmek pek mümkün olmadı.
Soğutucuya kusur arama çalışmalarımızda bulabildiğimiz son detay, sadece çiftli CF/SLI konfigürasyonuna izin vermesi; ısı borularından biri, çift karttan daha fazla kartla yapılacak CF/SLI konfigürasyonlarında kullanılacak olan ikinci köprü, bir ısı borusu engeliyle karşılaşıyor. Soğutucuyu, en alttaki karta takıp diğer kartlarda kullanmazsanız, sorun yok, 4.SLI kartında veya sonsuzuncu CF kartında soğutucu barınabilir, ama öncesinde olmaz. Gerçi bu üçlü-dörtlü kart konfigürasyonlarına girecek kullanıcının, bu soğutucuyu tercih etmesi, pek rasyonel olmazdı zaten.
Accelero Xtreme ailesi, ekran kartı soğutmada zirveyi temsil ediyor, şimdiye kadar, MSI Lightning serisi haricindeki tüm “en güçlü özel kartlar”, bu soğutucu ailesinin birer temsilcisiyle sahneye çıktı. “Big is beatiful” sözünü kanıtlarcasına büyük ve güzel olan bu soğutucuyu, performans testlerimizde zorlayamadık bile. HD5870 gibi ateşli bir kart için bile fazlasıyla cool takıldı.
Bu soğutucu, yine bakır bir tabandan kanatlara dağılan 5 adet 6′şar mmlik ısı borusuna ve toplamda 1676 cm² civarında yüzey alanı bulunan, her biri 0,4 mm kalınlığında 84 adet fine sahip. Ayrıca, doğrudan tabana bağlı bir aluminyum soğutucu bloğu da mevcut, 30 adet kanat barındırıyor. Eski nesil Accelero Xtreme soğutucularında bu kısım yoktu.
Kutu içeriği, Accelero Xtreme’nin versiyonu belirleyen unsurlardan bir tanesi, elimizdeki örneğin adının 5870 olması, sadece kutu içeriğinden kaynaklanıyor, kutu içeriğindeki bileşenler, referans tasarım HD5870 PCBsine göre belirlenmiş. Accelero Xtreme Plus ile arasında, ana soğutucu olarak fark yok, kutu içeriğinde ve montaj braketinde fark var. İki adet uzun ramsink, bir adet HD5870/HD5850/HD5830 uyumlu mosfet soğutucusu, bu soğutucu için bir termal pad, yine bir adet dekolte PCI slot kapağı, 4 adet yastık pul, 7 adet yalıtım pulu ve 7 adet vida mevcut. Kutu içeriğinde hiç yedek vida yok, diğer soğutucuda ilave olarak 2 adet vida da mevcuttu. Bu soğutucudaki dekolte slot kapağı, diğer soğutucudaki kadar fonksiyonel olamayacaktır, finler, o yöne doğru hava akımını kesiyor.
Kutu içeriğindeki bileşenler, tabii bizim referans tasarım olmayan Sapphire HD5870 V2 kartımıza uymadı. Testlerde, standart mosfet soğutucusu ile Accelero S1 ile gelen ramsinkleri kullandık. Referans tasarım olmayan kartlar için kutu içeriğine göre Accelero Xtreme versiyonu seçmek, ya da uygun versiyona ait kutu içeriği paketini sipariş etmek gerekiyor.
Finlerin bir kısmının yarım olması, AMD’nin yeni nesil kart tasarımında, bir DVI portunu ikinci slota taşıması yüzünden.
Soğutucuda aktif ve pasifleri ayırınca, ortaya çıkan bilanço bu, fanlar, 4 pinli bağlantıya sahip ve ekran kartının fan girişine takılıyorlar.
Soğutucunun en başarılı olduğu yer ise, fanlar: her biri 92 mmlik 3 adet fan, ekran kartının PWM kontrolü de sağlayan 4 pinlik girişine bağlanıyorlar. Üretici verilerine göre 900-2000 arası RPM değerine sahip, bizim testlerimizde ise, %20 düzeyinde iken 417 RPM, %100′de ise 1925 RPM değerinde döndü. Bu dönüş hızlarında oldukça sessizdi, toplamda 81 CFM hava akımı sağlıyor. Etiket değeri, 0,15 amper ile çalıştığını belirtiyor. Muadil 92 mm fanlar arasında takdir edilebilir veriler sunuyor.
Soğutucunun sadece kutu içeriği ve montaj plakası nedeniyle 5870 adını aldığını belirtmiştik. Montaj plakasanı söküp, ekran kartınızın türüne göre montaj plakası edinebiliyorsunuz.
Soğutucuyu HD5870 üzerine monte ettikten sonra, artık 3 slot kaplıyor. Tabii esas karşılaştığımız sorun, Sapphire’in soğutucusundaki gibi, 6 pinlik PCIe güç kablolarını çıkartmak oldu.
Sapphire soğutucusu, pasif kısmıyla oldukça yeterli olsa da, fanının gürültücülüğü sinir bozucu olabiliyor. %54 üstünde rahatsız edici düzeyde ses çıkartmaya başlıyor. Yine de oldukça başarılı sayılan bu soğutucuya karşı Arctic Cooling’in sıradışı tasarım soğutucuları, tatmin edici bir galibiyet elde ediyorlar. Accelero S1 Rev.2, HD5870 gibi kendi sıkletinin çok üstünde bir kartın bile sıcaklığını makul düzeylerde tutabilmesiyle kendisinden beklenmedik bir performans ortaya koyuyor, en azından üreticisinin böyle bir iddiası yok. Ayrıca kendi soğutma kapasitesine uygun tüm kartlara uyabilmesi, kutu içeriğinin ayrıca da temin edilebilir olması, isteğe bağlı fan takılabilmesi gibi özellikleri, soğutucuyu cazip hale getiriyor. Ülkemizde Firebal tarafından 25,00 € + KDV fiyat etiketiyle satılıyor. Bu soğutucu için olan güzel hislerimiz, üretici tarafından bu soğutucu için önerilen Turbo Module için geçerli olamıyor, hem performans olarak yetersiz kaldı, hem bu soğutucu dışında bir yerde değerlendirilemiyor. Herhangi bir koruma ızgarasının olmayışı da kasa içinde kablolara çatma riskini de getiriyor. Firebal tarafından 8,95 € + KDV ile satılan Turbo Module yerine aynı fiyat düzeyinden 12 cm bir kasa fanı ve fan grill almak, performans-fiyat açısından hem daha iyi olacak, hem soğutucu dışında da kullanılabilecektir.
Accelero Xtreme ise, performansıyla kendini ortaya koyuyor. HD5870 gibi bir kartın limitleri bile bu soğutucunun limitlerini görmemizi sağlayamadı. Ayrıca kartın limitlerinde bile sessiz kalması, onu HTPC üzerinde kurulacak sinema ve oyun sistemleri için de uygun hale getiriyor. İlk anda karta özel izlenimi veren soğutucu, üreticisinin sunduğu aparat edinme imkanı ile bir anda isim bile değiştirebiliyor, mesela onu 5870 versiyonundan Plus II versiyonuna, 7,95 $’lık paket ile yükseltebiliyorsunuz, bu sayede çok geniş bir uyum aralığına sahip. Ülkemizde, distribütörü Firebal tarafından şu an için eski versiyonları satılan soğutucunun yeni versiyonlarını, Arctic Cooling VGA Coolers adresinden sipariş vermek mümkün. Test örneğimizin üretici tarafından verilen perakende satış fiyatı 39,95 $. Bu fiyatıyla rakipsiz. Çok ısınan veya gürültücü bir kartınız varsa, diğer versiyonlarının Accessories bölümlerine de göz atarak bir sepet oluşturmanızı tavsiye edebiliriz.
