Hardwaremania’nın yeni yüzü ile ilk blog’umu yazmak için kolaya kaçtım. En son yazdığım blog’u buraya taşıyorum ancak ilk fırsatta yeni bir blog yazacağım.
Altın mı? Yoksa Gümüş mü daha iletkendir? Bu soru çok fazla soruluyor bugünlerde bana. Özellikle Hi-Fi dünyasında hararetli tartışmalara neden oluyor iletkenlik olayı. Öyle ki “audiophile” mikrobunu kapmış olanlar 1 metre uzunluğunda hoparlör kablosuna göz kırpmadan4 00-500USD ödeyebiliyorlar.
Hangi element daha iletken. Bakır mı? Altın , Gümüş ? Hangisi?
Bunu kendi bilgim(belgesel kültürüm ) çerçevesinde açıklamaya çalışayım. Biraz teori havasında olacak diyeceklerim. Ama rahat olun bilimsel dayanakları olan teoriler 🙂
Bir elementin iletkenliği aslında atom yarıçapı ile yakında ilişkili. Yani elementin atom yarıçapı arttıkça o elementin atomlarının dış yörüngelerinden elektron koparmak çok daha kolay olur. İletkenlik serbest elektronların hareketleri olarak yorumlanabileceği için atom yarıçapı arttıkça iletkenliğinde artacağını söylemek yanlış olmaz.
Periyodik tabloya bakınca gümüşün atom çapı daha düşük demek ki altından daha kötü bir iletken denebilir. Ama biliyorsunuz bilim dünyası birçok istisna ile dolu. Yani gerçekte böyle değil. Gerçekte gümüş altından daha iyi bir iletken ve atom yarı çapı altından daha büyük.
Bunuda lise bilgileri ile açıklayabiliriz belki? Atomlarda hatırlarsanız orbitaller ve yörüngeler vardı. Elektronlar bu yörüngelerde değişik orbitallerde ve belirli kurallar dahilinde bulunup bir bulutsu içinde dönüp duruyorlardı. s,p,d,f harfleri ile isimlendirilen enerji düzeyleri(orbitaller) vardı bu yörüngelerde vb. bilgiler olmalı kafanızda çok net olmasada.
Gümüş atomları 5 yörüngeye sahip, altın atomlarıda ise 6 adet yörünge var. Gümüşün 4. yörüngesinde elektronlar s,p,d enerji düzeylerinde iken, altın atomunda 4. yörüngedeki elektronlar f enerji düzeyinde dolanır.
Dış yörüngelerdeki eletronlar çekilirken aslında daha iç yörüngedeki eletronlar tarafından iletilirler.
Burada atom çekirdeğinin “perdeleme etkisi” gibi kavramlar devreye giriyor ama bunları ancak Lynx‘in fizik bilgisi açıklayabilir. Ben karışmam.
Yani altın atomunda f enerji düzeyindeki eletronlar üzerinde perdeleme etkisi daha düşüktür ve eletronlar
atom çekirdeğine daha fazla yaklaşırlar dolayısı le atom yarıçapı gittikçe düşer.
Bu kadar laftan sonra. Altın atomunun yarıçapı, gümüş atomu yarı çapından daha küçük olduğu için gümüş daha bir iletkendir.
Not: Audiophile mikrobunu kapmış olanlar bilimsel gerçekler ile ilgilenmezler. Onlar için tek önemli unsur müzik dinlerken aldıkları hazdır. Yani bir audiophile hastası 500 dolara aldığı hoparlör kablosunu almakla hayatındaki en iyi işi yaptığını size hararetle anlatırsa garipsemeyin.
Ek Bilgi:
Proton sayısı = Yörüngedeki eletron sayısı
Gümüş atomu çapı = 80 pikometre
Altın atomu çapı = 67.5 pikometre
